विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले विश्वव्यापी महामारी घोषणा गरेपछि इबोला रोग संक्रमण फैलिन नदिन पहल गरिरहेको इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाका निर्देशक डा. बाबुराम मरासिनी भन्छन्, “इबोला संक्रमण रोक्न हेल्थ डेक्स राखेका छौं।”
अफ्रिकाको कंगो नदीको दुई शाखा मिल्ने ठाउँ 'इबोला' मा सन् १९७६ देखि फैलिएको रोगलाई इबोला भनिन्छ। वैज्ञानिकहरुले चमेरोबाट जंगली जनावरहुँदै यो रोग मान्छेमा संक्रमण भएको ठहर गरेका छन्। संक्रमितका शरीरबाट निस्किने रगत, पसिना, दिसा, पिसाब, थुक, वीर्य, यौनरसबाट यो रोग सर्छ।
यो संक्रमण भएको कसरी थाहा पाइन्छ?
यो रोग लागेपछि ज्वरो आउने, घाँटी खसखस हुने, खोकी लाग्ने, छाती, मांसपेशी र पेट दुख्ने तथा आँखा रातो हुने लक्षण देखिन्छ। शरीरमा धब्बा देखिने, झाडापखाला, बान्ता हुने तथा कलेजो र मिर्गौला ड्यामेज हुन्छ। र, अत्यधिक रक्तश्राव भएर मानिसको मृत्यु हुन्छ।
यो संक्रमण नेपालमा फैलिने खतरा कत्तिको छ?
इबोला संक्रमणले नेपाललाई छुँदैन भन्न सकिन्न। इबोला संक्रमणले सताएको अफ्रिकामा धेरै नेपाली छन्। तर, अफ्रिकासँग नेपालको सीधा हवाई उडान नहुनु सुखद् हो। ट्रान्जिट भएर नेपाल आउँदा अरु ठाउँमै रोकिने संभावना हुन्छ। तर, यहाँ पनि सतर्कता अपनाउन जरुरी छ।
इबोला संक्रमण हुन नदिन सरकारले के गरिरहेको छ?
अफ्रिकामा रहेका नेपालीलाई जोखिमजन्य ठाउँमा नजान भनेका छौं। इबोला भाइरस भित्रिन र फैलिन नदिन त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा हेल्थडेक्स राखेका छौं। अरु ६ वटा नाकामा पनि यस्तै हेल्थडेक्स राख्ने तयारी छ। शंकास्पद बिरामी फेला परे सीधै अस्पतालमा लैजान्छौं।
संक्रमण भएमा नियन्त्रण गर्ने पनि योजना छ?
इबोला संक्रमितको उपचार संभव छैन। बिरामीलाई रगत कम भए रगत दिने, ज्वरो आए औषधि दिने तथा अलग्गै र निगरानीमा राख्ने मात्र हो।