शेइलिन टिओ

पूर्वी नेपालमा मनसुनी वर्षा कम हुन थालेको थियो, दशैं पर्वका वेला तीनवटा ठूला ल्याण्डरोभर झापाको काँकडभिट्टा आइपुगे ।

सिङ्गापुरदेखि लण्डनसम्मको यो ‘द लास्ट ओभरल्यान्ड एक्सपिडिसन’ ले ‘द अक्सफोर्ड एण्ड क्याम्ब्रिज फार इस्टर्न एक्सपिडिसन’ को ६४ वर्षअघि हिंडेको बाटो पछ्याइरहेको छ ।

भर्खरै स्नातक सिध्याएका ६ जना युवा सहित १० जनाको टोली सिरिज वानका अक्सफोर्ड र क्याम्ब्रिज नामका दुई र थप अर्को ल्याण्डरोभरमा १९ देश छिचोल्दै २९ हजार किलोमिटरको यात्रा तय गर्दैछन् । फरक यत्ति छ कि पहिलो ओभरल्याण्ड एक्सपिडिसनले लण्डनबाट सिङ्गापुर यात्रा गरेको थियो, अहिलेको यात्रा ठीक उल्टो हुँदैछ ।

एडम बेनेटको ६४ वर्ष पुरानो अक्सफोर्ड गएको महीना पाटन दरबार स्क्वायरमा पस्यो । दशैंको वेला थियो, सबै नेपालीले आफूसँगका पार्टपुर्जा, यन्त्र पूजा गर्ने क्रममा अक्सफोर्ड पनि पुजियो । अभियान दलका नेता एलेक्स बेस्कोबी र चालकहरूले सवारीमा अबिर छर्किए । रेडिएटर्समा सयपत्रीको माला लगाइदिए र बाँकी अभियान गाडी नबिग्रिकन सम्पन्न होस् भनेर देवतालाई प्रार्थना गर्दै घण्टी पनि बजाए ।

यिनै बेस्कोबी, जसले सिङ्गापुर–लण्डनको पहिलो ल्याण्डरोभर यात्रामा सहभागी टिम स्लेसरसँग पुनः यात्रा गर्ने सपना देखे । अहिलेको अभियानमा स्लेसरका नाति नाथन जर्ज पनि छन् । अहिले ८८ वर्ष लागेका टिमले सन् १९५५ मा यस्तो अविस्मरणीय यात्रा गरेका थिए ।

यात्राको दक्षिणपूर्वी एशिया क्षेत्रको थालनी सिङ्गापुरबाट मलेशिया, थाइल्याण्ड, म्यानमार हुँदै भारततर्फ लागेको थियो, जुन पुरानै पदचाप थियो । त्यसवेलाका कतिपय गोरेटा, सामान्य बाटो अहिले खुला र फराकिला राजमार्ग बनेका छन् । नयाँ शहर, अग्ला घर बसिसकेका छन् ।

यो यात्राको शुरुआत २५ अगष्टमा सिङ्गापुरबाटै गरिएको थियो र यसले १४ डिसेम्बरमा लण्डन टेक्ने लक्ष्य लिएको छ । अक्सफोर्ड र उसका सहयात्री समूहले बाटाभरि उत्सुक दर्शकहरूलाई आकर्षित गरे । दार्जीलिङमा यो समूहलाई ‘द लेडी विथ ल्याण्डरोभर’ उपनामले चिनिएकी स्थानीय सामन्था दोङ सहितको समूहले स्वागत गर्‍यो ।

सन् १९५६ मा दुई रोभरमध्येको अक्सफोर्डले पटनाको ट्रंक रोडदेखि काठमाडौंसम्म भर्खरै खोलिएको त्रिभुवन राजमार्ग हुँदै यात्रा गरेको थियो ।

भारत, पाकिस्तान र अफगानिस्तानका सीमा तनावका कारण यस पटकको यात्रा भने भारतबाट नेपालहुँदै तिब्बततर्फ जानेछ । पहिलो ओभरल्याण्ड यात्राको सहयोगी ‘बीबीसी’ का ‘नेचर जर्नालिस्ट’ डेविड एटेनबरो आजको जस्तो अवस्था भएको भए पहिलेको यात्रा सम्भव नहुने बताउँछन् ।

“विश्व अहिले निकै विभाजित भइसकेको छ, देशका सीमाहरू प्रवेश गर्न नै रोक छ, त्यसैले पहिले जस्तै यात्रा अहिले गर्न सकिन्छ भन्नेमा मलाई शड्ढा छ”, उनी भन्छन् ।

काठमाडौं छाड्नुअघि बेस्कोबीले गम्भीर हुँदै भने “नक्शाका रेखाहरू आफ्ना ठाउँमा छन् । तर, हामी के पाइरहेका छौं भने मानवताको यो सुन्दर अनि समस्त शृङ्खला जहाँ प्रत्येक संस्कृति वा धर्म सिमानाहरूमा बन्द हुँदैनन् । यो फैलिन्छ, विलाउँछ र एकत्रित हुन्छ ।”

काठमाडौं हुँदै रसुवा अनि सीमा छिचोल्दै तिब्बत पुगेको यो टोली यतिवेला उज्वेकिस्तान पुगिसकेको छ ।